Experten van Volksgezondheid, de Federale Politie, de Dienst voor Opruiming en Vernietiging van Ontploffingstuigen (DOVO) van Defensie en Brandweer zone Antwerpen hebben gedurende deze studiedag toelichting gegeven over hoe zij omgaan met dit soort incidenten. Het uiteindelijke doel: best practices uitwisselen om tot een gezamenlijke standaard operatieprocedure te komen waarin multidisciplinair samenwerken centraal staat.

Maarten Verburg, Kapitein-Commandant, DOVO, pleit voor een doorgedreven multidisciplinaire samenwerking op vlak van incidenten met explosieven: “We zijn er klaar voor om op een uniforme manier te werken over het hele grondgebied door het uitwerken van standaard operatieprocedures en door deze ook samen te oefenen. We willen ook meewerken aan de organisatie van een multidisciplinaire opleiding en een bredere verspreiding van het protocolakkoord tussen Defensie en Binnenlandse Zaken.“

Het zijn vier brandweermensen van de zones Vlaams-Brabant West en Zuid-Oost met een achtergrond bij Defensie of B-FAST, die tijdens deze operationele studiedag een eerste aanzet hebben gegeven voor de inhoud van zo een multidisciplinaire standaard operatieprocedure en opleiding. Zij willen in opdracht van het KCCE een werkgroep opstarten samengesteld met gemotiveerde mensen uit de verschillende disciplines, die al een zekere ervaring hebben met dit soort incidenten. De organisatie van een Train The Trainer wordt eind 2016 verwacht, hierin zou opgenomen worden:

• Hoe herken je een incident met explosieven
• Hoe benader je het incident
• Hoe ga je te werk
• Hoe behandel je gewonden, met o.a. het leren aanbrengen van een tourniquet

Waar moet je zeker op letten als hulpverlener?

Heb aandacht voor bepaalde “indicatoren”. Ken de precursoren, aanmaakstoffen en andere producten die gebruikt worden voor het maken van home made explosives. Deze kunnen samen met bijvoorbeeld een specifieke geur die met dit soort chemicaliën gepaard gaat of documentatie over het maken van explosieven op de plaats van het incident een indicatie zijn dat het om een explosievenlabo gaat. Dit maakt het bovendien mogelijk een explosievenlabo te onderscheiden van bijvoorbeeld een drugslabo.

Als je eerst ter plaatse bent, probeer in de mate van het mogelijke de “wie, wat, waar” door te geven aan de politie, zodat zij dit voor verder onderzoek kunnen gebruiken.

Wat kan je zelf doen om het risico te verkleinen voor je hulpdienst?

Er zijn mensen die de bevolking en de hulpdiensten doelbewust willen treffen, dus het is belangrijk nog meer aandacht te besteden aan de veiligheid van burgers maar ook aan je eigen veiligheid. Dit kan bijvoorbeeld door genoeg afstand te houden, door aandacht te hebben voor je omgeving als je op interventie gaat en door nog meer stil te staan bij je eigen handelingen. Waar ga ik staan, staat daar in de buurt zeker geen verdacht voertuig, is het veilig om de verkenning te starten, is er een kans op een second strike…

Het afschermen of afdekken van explosieven kan het gevaar nooit volledig wegnemen. Het is daarom belangrijker om na de verkenning zo snel mogelijk de omstaanders te evacueren en na triage naar een ziekenhuis weg te laten brengen. Om het met de woorden van Maarten Verburg te zeggen: “een mensenleven is niet vervangbaar, gebouwen en infrastructuur wel.“